Wie Eegie Sanie – Onze Eigen Dingen
Film over Surinamers die na WO II als eersten op zoek gingen naar hun eigen wortels en cultuur.
Het is inmiddels dertig jaar geleden dat Suriname onafhankelijk werd. Van Surinaamse kant dateert het streven naar onafhankelijkheid echter al van kort na de oorlog. Zonder die specifieke voorgeschiedenis – Suriname’s culturele bewustwording die samenviel met het dekolonisatieproces- is de weg naar onafhankelijkheid en de gebeurtenissen in Suriname na 1975 moeilijk te doorgronden.
In de film Wie Eegie Sanie wordt een generatie Surinamers geportretteerd, die als eersten op zoek gingen naar hun eigen wortels en cultuur, naar ‘wie eegie sanie’: onze eigen dingen.
In dit bewustwordingsproces speelde de in 1950 in Amsterdam opgerichte vereniging Wie Eegie Sanie (WES) en haar oprichter, de advocaat, politicus en schrijver Eddy Bruma, een sleutelrol. Zij omschreef zich als ‘een culturele vereniging die ernaar streeft Suriname een eigen cultuur te geven.’ In plaats van zich te voegen naar Nederlandse normen en waarden verdiepten Surinaamse Nederlanders zich in hun eigen cultuur en profileerden zij zich steeds meer als Surinamer. De vereniging en de zoektocht naar ‘het eigene’ - naar de eigen geschiedenis van slavernij , de eigen, verboden taal, het sranantongo, en de eigen godsdienst, de winti die slechts in het verborgene kon worden beleden - vormen het uitgangspunt van de film.Het betreft een generatie Surinamers die in hoge mate de relaties tussen Nederland en Suriname hebben vormgegeven en bepaald.. In de film worden de repetities gevolgd van de heropvoering van het voor de Surinaamse geschiedenis belangrijke toneelstuk
De Geboorte van Boni, een eerbewijs aan het verzet van de bosnegers in de koloniale tijd. De generatie die aan de wieg stond van Suriname’s culturele nationalisme is nog opgegroeid in een sterk orale traditie, bij monde van hun ouders en grootouders kennen zij nog de tori’s, de verhalen over de slavernij. Tegelijkertijd hebben hun ‘jaren des onderscheids bereikt in een periode van dekolonisatie. De film Wie Eegie Sanie geeft hun geschiedenis vorm, zodat het beeld van die generatie ontstaat die de weg heeft geplaveid naar Suriname’s onafhankelijkheid.
Persreacties
NRC Handelsblad, 30 juni 2004
‘De documentaire vertelt op ingenieuze wijze een verhaal-in-een verhaal. Op Fort Zeelandia bij Paramaribo oefent een groep acteurs onder leiding van regisseur Felix Burleson dit toneelstuk. De spelers vertellen wat hen fascineert in het stuk, ze tonen hun persoonlijke betrokkenheid. Een van de actrices vertelt over de dwingelandij van het Nederlandse onderwijs in Suriname. De Nederlandse vaderlandse geschiedenis werd hen ingestampt, van hun eigen land en historie wisten ze nagenoeg niets. Het doel van Eddy Bruma was ‘de culturele verheffing van het Surinaamse volk in georganiseerde vorm ter hand te nemen.’ De film toont archiefbeelden van een intrigerende persoonlijkheid met leiderscapaciteiten die voor velen een held was.’
